Hayat boyu sosyalleşme ve sosyalleşmenin toplumsal ilişkiler üzerindeki etkileri

Sosyalleşme hayat boyu devam eden bir süreçtir. Bireyler hayatları boyunca çeşitli evrelerden geçerler. Bu evrelerden geçerken biyolojik ve fizyolojik değişimlerle birlikte sosyal ve psikolojik değişimlere de uğrarlar. Bununla birlikte her bir dönemin gereklerine ve yaşam şekillerine bağlı olarak farklı beceri ve özellikler kazanırlar.

• Çocukluktaki sosyalleşme sürecinde ailenin rolü çok önemlidir. Çünkü çocuklar ailelerinin değerlerini ve tutumlarını yansıtırlar. Bu dönemde sosyal rollerin içselleştirilmesi en önemli konudur. Çocuğun ileride sahip olması beklenen rolleri içselleştirmesinde bütün sosyal ilişkileri önemli olmakla birlikte aile ilişkileri oldukça etkilidir.
• Ergenlik dönemiyle birlikte bireyler anne baba kontrolünden yavaş yavaş çıkmaya başlarlar. Birçok tutum ve değer çocukluk yıllarında şekillenmiş olsa bile bu evrede gençler bilişsel ve biyolojik olgunluğa erişirler. Artık son derece geniş etkileşim alanları (okul, akran grupları, basın yayın araçları, tüketim, moda vb.) vardır. Sosyal, politik, ekonomik ve çevresel konularda gelişmiş, önemli düşüncelere sahiptirler.
• Yetişkinlik döneminde sosyalleşme sürecinde özellikle iş yaşamı ve evlilik ilişkisi etkili olmaktadır. Bu evrede birtakım yeni roller kazanılır. Çalışan yetişkin, göreviyle ilgili yeni şeyler öğrenir. Bu kimsenin göreviyle ilgili rolü yerine getirebilmesi gerekir. Öte yandan evlilik sayesinde aileye ve ebeveynliğe dair yeni beceriler kazanılır.
• Yaşlanma; bedensel, ruhsal, zihinsel ve toplumsal değişimler sürecidir. Yaşlılık dönemi toplumsallaşmanın tamamlandığı değil, sürdüğü bir dönemdir. Bu dönemde bireyler, emekli olmaları nedeniyle geniş sosyal çevreden birden azalan bir sosyal çevre içerisine girer. Bu dönemi yaşayan bireylerin sosyalleşebilecekleri etkinliklere katılımları önemlidir.

Kaynak: 12. Sınıf Sosyoloji ders kitabı