Çevrede tehlike oluşturabilecek yeni bir durum olmadıkça yaralının hareket ettirilmemesi gerektiğini öğrenmiştik. Şimdi de hasta veya yaralının taşınması gereken durumlarda ne yapılması gerektiğini öğrenelim. Taşıma teknikleri; acil taşıma teknikleri, kısa mesafede süratli taşıma teknikleri ve sedye ile taşıma olmak üzere üç grupta incelenebilir.
1- Acil Taşıma Teknikleri
Acil taşıma teknikleri hasta veya yaralının hızlı bir şekilde olay yerinden uzaklaştırılmasını sağlamayı kapsar. Acil taşıma tekniklerini, sürükleme teknikleri ve araç içindeki yaralıyı taşıma tekniği (Rentek manevrası) olmak üzere iki grupta incelenebilir.
a- Sürükleme Teknikleri
Hasta veya yaralının sürükleme teknikleriyle olay ya da kaza yerinden uzaklaştırılmasında, özellikle çok kilolu olan kişilerin taşınması gereken durumlarda çok yararlı bir yöntemdir.
Basık ve geçiş güçlüğü olan yerlerden geçilmesi gerekiyorsa herhangi bir yaralanmaya neden olmamak için kullanılması gereken yöntemlerdir. Sürükleme teknikleri, ayak bileklerinden sürükleme ve koltuk altından tutar ak sürükleme olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İlk yöntemde hasta veya yaralı ilk yardımcı tarafından ayak bileklerinden tutulup çekilerek, ikinci yöntemde ise koltuk altlarından kavranarak sürüklenir ve olay yerinden uzaklaştırılır. Bu yöntemler uygulanırken ilk yardımcının fiziksel kapasitesi göz önünde bulundurulmalı ve eğer mümkünse yöntemin daha rahat uygulanabilmesi için hasta veya yaralı taşınırken bir battaniye kullanılmalıdır.
b- Araç İçindeki Yaralıyı Taşıma (Rentek Manevrası) Tekniği
Olay yeri güvenliği sağlanamıyorsa (yangın, patlama tehlikesi vb.) ya da kişinin solunumu durmuşsa temel yaşam desteği sağlamak için kazazede bulunduğu yerden (araçtan, odadan vb.) hemen çıkarılmalıdır.
Hasta ya da yaralının araçtan çıkarılmasında “Rentek Manevrası” olarak adlandırılan teknikten yararlanılır. Bu teknik uygulanırken şunlar yapılmalıdır:
- Kaza ortamı değerlendirilerek olay yerinde gerekli güvenlik önlemleri alınır.
- Hasta ya da yaralının bilinci kontrol edilir, bilinç yok ise 112 Acil Yardım Merkezi aranır.
- Hasta ya da yaralının solunumu değerlendirilir (Solunum yok ise derhâl hasta ya da yaralının araçtan çıkarılmasına karar verilir.).
- Hasta ya da yaralının ayaklarının sıkışıp sıkışmadığı kontrol edilir.
- Emniyet kemeri bağlı ise açılır.
- Hasta ya da yaralıya yan tarafından yaklaşılarak bir elle kişinin yakın taraftaki kolu bilekten kavranır, diğer elle de çenesi tutularak boynu desteklenir.
- Hasta ya da yaralının karşı taraftaki eli kemerine ya da giysilerine sıkıştırılır.
- Hasta ya da yaralının baş-boyun-gövde hizası bozulmadan tek hareketle araçtan dışarı çıkarılması sağlanır.
- Hasta ya da yaralı yavaşça yere veya sedyeye yerleştirilir ve temel yaşam desteği sağlanır.
2- Kısa Mesafede Süratli Taşıma Teknikleri
Adından da anlaşılabileceği gibi bu teknikler, hasta veya yaralıların kısa mesafeler için hızlı bir şekilde taşınmasında kullanılan tekniklerdir. Bu teknikler ilk yardımcı sayısına göre bir ilk yardımcı ile taşıma ve iki ilk yardımcı ile taşıma olmak üzere iki ayrı grupta incelenebilir.
Bir İlk Yardımcı ile Yapılan Taşıma Teknikleri
1. Kucakta Taşıma Tekniği
Bir ilk yardımcı tarafından, bilinci açık olan çocukların ve vücut ağırlığı ilk yardımcıdan daha fazla olmayan yetişkinlerin taşınması için kullanılan yöntemdir.
- Bir elle yaralının dizlerinin altından tutulur.
- Diğer elle yaralının sırtından kavranır.
- Yaralı, kollarını ilk yardımcının boynuna dolar.
- Ağırlık dizlere verilerek ayağa kalkılır ve yaralı taşınır.
2. İlk Yardımcının Omzundan Destek Alma Tekniği
Bir ilk yardımcı tarafından uygulanabileceği gibi iki ilk yardımcı ile de uygulanabilir. Yürüyebilecek durumdaki yaralıların taşınmasında yaygın olarak kullanılır.
- Yaralının kolu ilk yardımcının boynuna dolanır ve yaralı ilk yardımcı tarafından tutulur.
- İlk yardımcı, diğer kolu ile yaralının belini tutarak yaralının ayakta durmasına ve yürümesine yardım eder.
3. Sırtta Taşıma Tekniği
İlk yardımcı tarafından, bilinci açık olan yaralıları taşımak için kullanılır.
- İlk yardımcı, yaralıya sırtı dönük olarak çömelir ve yaralının bacaklarını sırtına alarak yaralıyı kavrar.
- Yaralının kolları, ilk yardımcının göğsünde birleştirilir.
- Ağırlık dizlere verilerek yaralı kaldırılır ve yanda fotoğraftaki gibi taşınır.
4. Omuzda Taşıma Tekniği (İtfaiyeci Yöntemi)
Bir ilk yardımcı tarafından, yürüyemeyen veya bilinci kapalı olan yaralıları taşımak için kullanılır. Bu yöntem tek kişinin taşıyabileceği kadar hafif olan yaralıların taşınmasında kullanılır. Kafa ve kaburga kırıkları bulunan yaralılarda kullanılmaz.
Bu yöntemde ilk yardımcının bir kolu serbest olacağından bir yerden rahatça destek alınabilir.
- Yaralı yüzükoyun yatırılır.
- İlk yardımcı dizlerinin üstüne çöker.
- İlk yardımcı iki kolunu hastanın koltuk altından geçirerek hastanın beline kenetler.
- İlk yardımcı hastayı kaldırarak sol eliyle hastanın sağ bileğini tutar.
- İlk yardımcı hastanın altına doğru eğilir.
- Sağ kolunu hastanın bacaklarının arasından geçirip hastanın sağ bacağını kavrar ve hastayı omzuna alarak taşır.
İki İlk Yardımcı İle Yapılan Taşıma Teknikleri
1. Eller Üzerinde Taşıma Tekniği (Altın Beşik Yöntemi)
Yaralının ciddi bir yaralanması yoksa ve yaralı taşıma işine yardım edebilecekse iki ilk yardımcı ile altın beşik yöntemi uygulanabilir. İlk yardımcılar sol elleri ile sağ el bileklerini, sağ elleri ile de birbirlerinin bileklerini yandaki resimdeki gibi kavrarlar. Daha sonra yaralının arkasında çömelir ve yaralının kavramış oldukları ellerinin üzerine oturmasını sağlarlar. Yaralı, ilk yardımcıların omuzlarına resimdeki gibi tutunarak onlara destek olur.
2. Kollar ve Bacaklardan Tutarak Taşıma Tekniği
İki ilk yardımcı tarafından yaralı, bir yerden hemen başka bir yere aktarılacağı zaman kullanılır. Birinci ilk yardımcı, sırtı yaralıya dönük olacak şekilde yaralının bacakları arasına çömelir ve yaralıyı dizlerinin altından tutar. İkinci ilk yardımcı ise yaralının baş tarafına geçerek yaralıyı koltuk altlarından tutar ve yaralı koordineli bir şekilde taşınır.
3. Sandalye ile Taşıma Tekniği
Bilinci açık olan yaralıların merdivenden indirilme ve çıkarılması sırasında kullanılan taşıma yöntemidir. İki ilk yardımcı tarafından uygulanır. Yaralı sandalyeye oturtulur. İlk yardımcılardan biri sandalyeyi arka tarafından oturulacak kısma yakın bir yerden tutar. Diğer ilk yardımcı, sandalyenin ön bacaklarının aşağı kısmından tutar ve yaralı kontrollü bir şekilde taşınır.
