Toplumun ahenkli işleyen bir bütün olarak kalabilmesi; toplumsal düzenin korunması, toplumsal gelişmenin sağlanması ve toplumun bütünlük hâlinin korunmasıyla mümkündür. Dolayısıyla toplumdaki gelişme ancak toplumsal bütünleşmeyle mümkündür. Toplumsal bütünleşme, dar anlamdaki “biz” duygusunun toplum seviyesindeki “biz” duygusuna taşınmasıdır. Bir başka tanımla sosyal bütünleşme, toplumdaki sosyal grupların kendi birliği hakkındaki varlık bilincinin toplumdaki bütünleşmeyi bozmayacak düzeyde olmasıdır. Şüphesiz hiçbir toplumda tam bir sosyal bütünleşmeden bahsedilemez. Öyle olmasaydı değişmeden ve gelişmeden bahsedilemezdi. Dolayısıyla bütünleşme, katı ve mutlak olmayıp göreli bir durumdur. Toplumdaki farklılıkları bütünüyle ortadan kaldırmaz ve önlemez; tam tersine, farklılıkları eş güdümler ve yönlendirir.
Toplumsal bütünleşme
Belli bir işi birlikte yapan kişiler, birlikte bir iş başarmanın değerli olduğuna inanırlar. Bu basit gibi görünen sonuca, pek çok sosyal bilimcinin gözlemlerinden ulaşılmıştır. Bireylerin neden iş birliğinde bulundukları sorusunun çeşitli yanıtları olabilir. Birlikte bulundukları kişilerin takdirleri, uğrunda çalışılan değerler ve hedeflerin yüceliği bireyleri iş birliğine yönelten nedenlerden birkaçıdır. Yine bu noktada zorlama veya otomatik rutinleştirme gibi dışsal baskıları söz konusu etmediğimiz için kişilerin gönüllülük derecelerinin önemli olduğunu özellikle vurgulamamız gerekir. (…)
Toplumsal bütünleşmenin yardımcı faktörlerinden biri, toplumun üyelerinin karşı karşıya kaldıkları dışsal baskı, tehdit ve tehlikelerdir. Bir savaş sırasında düşmanın yarattığı tehdit ve tehlike bu konuda verilebilecek en iyi örnektir. Tehlikeye karşı başarılı bir mücadele verme umudunun bulunması durumunda halkın birlik ve beraberlik içinde göstereceği sosyal reaksiyon da güçlenir. Bu koşullar altındaki bir toplumda sapkınlara, kaçaklara ve hainlere müsamaha gösterilmez. Ne denli acı verici olursa olsun ortaklaşa fedakârlık yoluyla kültürün güçlendirilmesi ve toplumun da bütünleştirilmesine çalışılır.
(Joseph FICHTER (Cosef Fişer), Sosyoloji, s. 236-238. Düzenlenmiştir.)
- Bilgi: Toplumsal hayatın temelinde birlikte yaşama bilinci vardır. Bu nedenle toplumda farklılıklar kadar birlik ve bütünlük de önemlidir. Toplumsal hayatın farklı kesimleri arasında birbirini dışlama değil bütünleşme ve iş birliği egemen olmalıdır. Toplumsal bütünleşmenin ve iş birliğinin geliştirilmesi toplumsal sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.
